Τα Μερομήνια - Λαϊκή Μετεωρολογία»

 Επιστήμη, απάτη ή απλά λαϊκή  παράδοση;

 

Μέχρι και σήμερα, αρκετοί άνθρωποι της υπαίθρου συντηρούν την παράδοση της πρακτικής γνώσης της μελέτης και πρόγνωσης του καιρού, αφού τη διατήρησαν ζωντανή από γενιά σε γενιά και για χιλιάδες χρόνια. Δηλαδή μιας μορφής «Λαϊκή Μετεωρολογία». Ο ήλιος, το φεγγάρι, η παρουσία κομητών, η πούλια και ο ουρανός γενικότερα, αποτέλεσαν τους καθοδηγητές όχι μόνο των ναυτικών, αλλά και των στεριανών. Οι παλιοί γεωργοί, που δεν είχαν ούτε γνώση της επιστήμης της Μετεωρολογίας, ούτε τη βοήθεια των γεωπόνων, αλλά και ο απλός λαός γενικότερα, βασιζόταν σε σημεία του ουρανού για να προβλέψει τις εκδηλώσεις των καιρικών φαινομένων και να προγραμματίσει τις διάφορες εργασίες του, γεωργικές, οικιακές, ναυτικές, κ.λ.π. Ημερομήνια είναι μια πανάρχαια μέθοδος πρόβλεψης του καιρού για όλο τον ερχόμενο χρόνο, με μια απλή διαδικασία:

 Παρατηρούμε τον καιρό του Αυγούστου για 12 μέρες, εκ των οποίων κάθε μια αντιπροσωπεύει τον καιρό των επόμενων μηνών. Μερομήνια είναι οι δώδεκα πρώτες μέρες του όγδοου φεγγαριού του έτους, δηλαδή του φεγγαριού του Αυγούστου.  Συγκεκριμένα: η πρώτη μέρα θα μας πει για τον καιρό του Αυγούστου, η δεύτερη για του Σεπτεμβρίου, η τρίτη για του Οκτωβρίου κ.ο.κ. Συχνά, ακόμη και επιστήμονες δείχνουν ενδιαφέρον για τα αποτελέσματα που βγάζουν τα "ημερομήνια".
Διαδικασία-ερμηνεία:

Όταν έχει αέρα, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι άστατος.
Όταν υπάρχουν άσπρα σταθερά σύννεφα, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα έχει βροχές.

Όταν υπάρχουν άσπρα σύννεφα που τρέχουν ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι χιονιάς.
Όταν υπάρχουν σκούρα σύννεφα ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι κρύος.
Όταν ο ουρανός είναι καθαρός, ο καιρός του αντίστοιχου μήνα θα είναι καλός.
Σε αρκετές περιοχές επικρατούν ένα σωρό δεισιδαιμονίες! Υπάρχει η αντίληψη ότι οι μέρες αυτές είναι αποφράδες. Έτσι, τις ημέρες των Μερομήνιων απαγορεύονταν οι εργασίες. Πιστεύουν ότι, αν ο ξυλουργός έκοβε ξύλα, η ξυλεία θα σάπιζε. Αν οι νοικοκυρές έπλεναν τα ρούχα τότε, αυτά θα φθείρονταν πολύ γρήγορα. Πρόσεχαν πολύ την κάθε εκδήλωσή τους. Δεν έκαναν γάμους και προξενιά τις ημέρες των Μερομήνιων διότι πίστευαν ότι οι γάμοι θα διαλύονταν και τα προξενιά θα χαλούσαν. Οι γυναίκες δεν λούζονταν την νύχτα και δεν έβγαιναν έξω από το σπίτι.

Τα Μερομήνια (Μήνας+ημέρα) είναι γνωστά και ως Μηναλλάγια (Μήνας+αλλαγή). Σε άλλες περιοχές της χώρας μας είναι γνωστά ως Μεραμήνια, Μηνολόγια, Καταμήνια, Νερομήνια, Κεφαλομήνια, Καταμηνάτα, Αλλαξομήνια, Προφάνερα ή Φανερά, Λογομήνια, Δρίμες, Δρίματα κ.λπ.

 

 

Στην Ηλεία (Πελοπόννησος) έχουν διαφορετική αντίληψη για τις επίμαχες ημέρες: Πιστεύουν ότι ο καιρός της πρώτης Αυγούστου αντιστοιχεί για τον καιρό που θα κάνει το μήνα Αύγουστο. Η δεύτερη μέρα του Αυγούστου αντιστοιχεί για το Σεπτέμβριο και ούτω καθεξής. Στη Λέσβο αρχίζουν τις παρατηρήσεις και προβλέψεις του καιρού από τις 26 Ιουλίου ως τις 6 Αυγούστου. Στα Κύθηρα αρχίζουν από τις 20 Ιουλίου γιορτή του Προφήτη Ηλία. Στον Πόντο μετρούν τις πρώτες ημέρες του Γενάρη. Οι παρατηρήσεις του καιρού της 1ης Γενάρη αφορούν τη πρόβλεψη του Γενάρη και ούτω καθεξής. Σε άλλα μέρη της χώρας η πρόβλεψη του καιρού άρχιζε σε διαφορετικές ημερομηνίες.

Αυτές προβλέψεις είναι σίγουρα λανθασμένες, γιατί τις ημερομηνίες τις όρισε ο άνθρωπος ενώ οι κινήσεις της Σελήνης είναι ένα φυσικό φαινόμενο με αντικειμενικά χαρακτηριστικά όμοια για όλους. Επίσης γνωρίζουμε ότι η Σελήνη επηρεάζει κατά μικρό (ή μεγάλο;)  ποσοστό τις καιρικές συνθήκες. Εξάλλου με το παλαιό ημερολόγιο, θα εξάγουμε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα αφού τα δυο ημερολόγια έχουν 13 μέρες διαφορά!

 

Τα "ημερομήνια" αμφισβητούνται για την επιστημονικότητα και ισχύς τους για την πρόβλεψη του καιρού δεν είναι δεκτή από την επίσημη Μετεωρολογία. Υποστηρίζει ότι μέχρι σήμερα, μακροχρόνιες προβλέψεις που θα στηρίζονται σε επιστημονικά μοντέλα δεν είναι δυνατόν να γίνουν. Έχει όμως η μέθοδος πολυάριθμους υποστηρικτές ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου, γεωργούς και κτηνοτρόφους.

Δεν έχουμε οι δύσπιστοι, παρά να τσεκάρουμε την ορθότητα της πρόβλεψης! Πάρτε μπλοκάκι και χαρτί και από τις 7 Αυγούστου που ανοίγει το 8^ο φεγγάρι του έτους 2013 κρατείστε σημειώσεις. Η 7^η Αυγούστου αφορά στον Αύγουστο, η 8^η στο Σεπτέμβριο κ.ο.κ

Ο προσανατολισμός της Σελήνης μας λέει τον καιρό!

 Μια παροιμία που λέει «Ξάπλα το φεγγάρι, όρθιος ο καραβοκύρης. Όρθιο το φεγγάρι, ξάπλα ο καραβοκύρης». Δηλαδή, όταν το φεγγάρι εμφανίζεται ξαπλωμένο, στο επόμενο φεγγάρι, δηλαδή μετά από ένα μήνα, θα έχει κακοκαιρία κα ο καπετάνιος θα είναι ανήσυχος, για να κουμαντάρει το καράβι, ενώ όταν το φεγγάρι .εμφανίζεται όρθιο, τον επόμενο μήνα από την ημέρα που εμφανίζεται το φεγγάρι, ο καπετάνιος μπορεί να κοιμάται ήσυχος, λόγω καλοκαιρίας.

 

 

Επιμέλεια: Δήμος Πράπας

pradim@sch.gr

prasi-na.blogspot.gr

 

ΠΗΓΕΣ...

(- Λαμνάτος Βασίλης, «Οι μήνες στην αγροτική και ποιμενική ζωή του λαού μας», Αθήνα 1982.
- Ψυχογιός Ντίνος, «Ηλειακά», διάφορα περιοδικά, Λεχαινά Ηλείας.
- Παπαρηγόπουλος Πάνος, «Λαογραφικά Καλαβρύτων», Αθήνα 1979.
- Παπανικολάου Κώστας, «Ομφάλιος Λώρος», Πάτρα 1987.
- Κριμπάς Πάνος, «Μνήμες- Ιστορικολαογραφικά Πολιανής Μεσσηνίας», Αθήνα 1986.
- «Μεγάλη Πελοποννησιακή Εγκυκλοπαίδεια», εκδόσεις Κολοκοτρώνης, 1958.
- Παπαδόπουλος Σωτήριος, «Κούβελα Τριφυλίας»,Αθήνα 1997.
- Λεωνίδας Αναγνωστόπουλος, «Η Λαογραφία της Βυτίνας», Αθήνα 2004.
- Τουτούνης Ηλίας, συλλογές και καταγραφές ανά την Ελλάδα).

www.antroni.gr, http://kosmetpal.webs.com/kairos, http://www.destanea.com/index.php/des-tributes/1194-how-to-read-the-merominia